Terugblik op Ruimte voor succes met knooppunten

Hoe kunnen knooppunten succesvol werken als katalysator bij de ruimtelijke ontwikkeling van bedrijvigheid, natuur, recreatie en duurzame woningbouw? Deze vraag stond centraal tijdens de kennisbijeenkomst op 10 mei van de Provincie Utrecht en CROW-KpVV.

Voor het thema bleek brede belangstelling in het Utrechtse Huis voor de provincie. Tom Daamen, professor stedelijke ontwikkeling aan de TU Delft, trad op als dagvoorzitter. Hij benadrukte in zijn inleiding de kansen die er liggen door op een integrale manier disciplines aan elkaar te verbinden bij de ontwikkeling van knooppunten. Het bundelen van kennis is het fundament waarop moet worden gebouwd.

Utrechtse multimodale knooppunten

Knooppunten zijn allang geen exclusief mobiliteitsfeestje meer, vertelde Ikram Akkouh. Zij is programmamanager bij de provincie voor het uitvoeringsprogramma van de Utrechtse multimodale knooppunten. Dit vliegwiel, waarmee de provincie projecten voor knooppunten stimuleert, bestaat uit een mix van middelen. Behalve voor subsidie is er veel aandacht voor het bundelen van expertise in een breed verband.
Naast de beperkte ruimte, is ook het financiële instrumentarium in ons land beperkt, vertelde Tom Daamen. Veel partijen willen werk maken van knooppuntontwikkeling. Ook het Rijk stimuleert deze ontwikkeling. Er is 7,5 miljard euro in het coalitieakkoord opgenomen voor nieuw openbaar vervoer en infrastructuur. Deze initiatieven vragen volgens Daamen om een duurzame bekostiging. Hierbij wordt ook gekeken naar zaken als investeren uit de exploitatieopbrengsten.  

Alternatieven voor verplaatsingen

Futuroloog Justien Marseille benoemde trends die relevant zijn voor deze knooppunten. Interessant is dat de mobiliteit onder jongeren sterk afneemt. Jongeren kiezen steeds vaker voor alternatieven voor verplaatsingen. Ook zelf autorijden verdwijnt uit het straatbeeld, schetste de futuroloog.
De stad lijkt steeds leger te worden. Dit biedt een uitgelezen kans om meerwaarde te geven aan knooppunten. Gedeputeerde Arne Schaddelee gaf daar in zijn videoboodschap prikkelende voorbeelden bij: “Hoe kunnen we van de knooppunten huiskamers van de stad maken, zodat bezoekers zich daar thuis voelen? Groene plekken waar je tot rust kan komen, die bestendig zijn tegen hittestress.”
Het knooppunt van de toekomst biedt zoveel meer dan een overstap tussen de diverse modaliteiten van mobiliteit. Verkeerskundig kan alles goed zijn uitgerekend. Maar dat is nog niet de motor voor een duurzame gebiedsontwikkeling. De workshops lieten vanuit verschillende perspectieven nieuw licht schijnen op dit vraagstuk.

Zo was er in de workshop over knooppuntontwikkeling in Breukelen aandacht voor de meerwaarde van recreatie, groen en vrijetijdsbesteding. De sessie over de knooppunten in Amersfoort ging in op de relatie met kantoorontwikkeling. Leerpunt uit de sessie over knooppunten in Veenendaal was hoe belangrijk het is om de gebiedsvisie te ontwikkelen in samenspraak met de bewoners. Gemeenten vroegen tijdens diverse sessies aandacht voor een leidraad over participatie bij dit soort projecten. 

Digitale gereedschapskist

Het ontwikkelen van een nieuw knooppunt blijft maatwerk. Elk gebied is anders en heeft een eigen aanpak nodig. De provincie Utrecht heeft in samenwerking met CROW een digitale gereedschapskist samengesteld. Dit om gemeenten, ontwikkelaars en partijen als NS en ProRail op weg te helpen. In deze toolkit voor multimodale knooppunten worden de diverse instrumenten toegelicht waarmee initiatieven voor knooppunten worden ondersteund. Hij bevat ook gereedschap voor instrumenten die de toegankelijkheid van knooppunten regisseren of helpen in de besluitvormende fase.
De provincie Utrecht en CROW helpen ook in de uitvoering. Bijvoorbeeld in de vorm van trainingen of om op locatie op zogeheten 'hubsafari' te gaan. Dit is een simulatie die de diverse soorten reizigers met hun specifieke reisgedrag in kaart brengt, binnen de projectlocatie van een knooppunt.

Presentaties

Download een pdf van de presentaties tijdens de bijeenkomst op 10 mei via deze link.

Meer weten?

Een overzicht van beschikbare instrumenten en kennis op het gebied van de ontwikkeling van knooppunten vind je op www.mobiliteitshubs.nl